Przegląd nowości

Ilustrownik domowy

• 

Szczegóły

Opublikowano: niedziela, 31, marzec 2019 07:57

Z okazji dwóchsetlecia urodzin Stanisława Moniuszki w kuluarach Balkonu drugiego piętra Opery Krakowskiej urządzono wystawę cyklu 31 litografii (kamieniorytów) Joanny Tumiłowicz do wybranych pieśni ze Śpiewnika domowego tego autora.

 

 

Poza nielicznymi („Do słowika”, „Złota rybka”, „Motyl”), nie są to ilustracje w ścisłym tego słowa znaczeniu, bezpośrednio odnoszące się do treści zawartych w tych miniaturach wokalnych. Raczej syntetyczne ujęcia idei zawartych w tekście, zarówno słownym poetyckich pierwowzorów (uschematyzowany wizerunek postaci na tle krzyży i nadnaturalnie wielkiego drzewa - „Kozak” do wiersza Jana Czeczota, postać w mundurze i egzekucyjny werbel - „Stary kapral” do tekstu Pierre-Jeana de Bérangera w przekładzie Syrokomli, czy zgoła alegoryczny „Dziad i Baba” do wiersza Jana Józefa Kraszewskiego),  jak i nutowym ich muzycznych opracowań.

Obrazy zatem stanowią wizualne ekwiwalenty słów i tematów muzycznych, w mniej („Na skrzydłach pieśni” do słów Maksa Radziszewskiego, „Przyczyna” do poezji Stefana Witwickiego) lub bardziej uchwytny sposób („Prząśniczka” do tekstu Jana Czeczota) nawiązując do swoich pierwowzorów. A także przywoływanych w nich wydarzeń („Czaty” skomponowane do ballady Mickiewicza). 

 

 

Może dziać się to na zasadzie przedstawienia metaforycznego (przenośnego - „Starość do poezji Pierre-Jeana de Bérangera, „Trzech budrysów” według Mickiewiczowskiej ballady), jak i metonimicznego („O Zosi sierocie” do wiersza Józefa Szujskiego czy „Święty Piotr” do słów Pierre-Jeana de Bérangera), czyli właśnie ekwiwalentnego (wyolbrzymione pawie pióro, wyrastające z czapki i wielokrotnie przerastające samą postać jako odpowiednik jej przesadnie pysznego o sobie wyobrażenia - „Krakowiaczek” według Edmunda Wasilewskiego). 

 

 

Może to być projekcja klimatu, emanującego z wokalnej miniatury (ekspresjonistyczne z ducha „Nad Nidą” do słów Włodzimierza Wolskiego), albo w pełni abstrakcyjne odzwierciedlenie kompozycji muzycznej, jej formy („Chochlik” według Antoniego Edwarda Odyńca). Występują także stylizacje – „Pieśń Nai” do dialogu Józefa Korzeniewskiego, „Wędrowna ptaszyna” i Dąbrowa” do anonimowych poezji ludowych). Joanna Tumiłowicz, autorka eksponowanych litografii, z wykształcenia jest matematyczką (Uniwersytet Warszawski) oraz graficzką (Warszawska Akademia Sztuk Pięknych), przez wiele lat będącą śpiewaczką chóru Filharmonii Narodowej.

                                                                           Lesław Czapliński