Przegląd nowości
Wagnerowscy bohaterowie (20)
- Szczegóły
- Opublikowano: piątek, 10, lipiec 2020 07:04
Bojowe Walkirie
W staronordyckich legendach są córkami Odyna. Zwykle przedstawia się je jako piękne dziewice-wojowniczki uzbrojone we włócznie i tarcze, ujeżdżające rącze skrzydlate konie. Najbardziej znane w mitologii Walkirie nosiły przydomki: Wyjąca i Wściekła. Zadaniem Walkirii było sprowadzanie do Walhalli dusz najdzielniejszych poległych w boju wojowników. „Wiele śmierci i żywotów rozdały Walkirie, służebnice Odyna, w pałacu wojowników, Walhalli. To właśnie Walkirie, wypełniając niebiosa straszliwymi okrzykami, pędziły przez pole bitwy, zabierając dusze tych, którym przeznaczyły śmierć”. – czytamy w jednym z nordyckich mitów.
„Niebiosa splamione są krwią ludzi, gdy Walkirie śpiewają swą pieśń”. – to zdanie z Sagi o Njalu. Właśnie one stały się dla Ryszarda Wagnera pierwowzorem dziewięciu sióstr, służebnic Wotana. Osiem z nich pojawia się – jako grupa – dopiero w trzecim akcie Walkirii. Jedynie Brunhilda rozpoczyna swój długi sceniczny żywot już w pierwszym akcie tej części tetralogii.
Ich wejście poprzedza wyrazisty muzyczny motyw: „cwał Walkirii” pojawiający się we fragmencie już we wstępie do drugiego aktu. Jego pełne rozwinięcie mamy we wstępie do trzeciego aktu. To jeden z najpopularniejszych muzycznych i najczęściej wykorzystywanych fragmentów Pierścienia Nibelunga. Między innymi Francis Coppola wykorzystał go w swoim głośnym filmie Czas Apokalipsy.
Mimo, że do oglądania Walkirii zasiadamy najczęściej nazajutrz po przedstawieniu Złota Renu to musimy sobie zdać sprawę z tego, że pomiędzy ostatnią sceną Złota Renu, a pierwszym aktem Walkirii mija wiele lat. Przez ten czas Wotan nie pogodził się z faktem utraty złota. Mimo, że zdaje sobie sprawę, że posiadanie go, choćby na krótko, może doprowadzić do zguby nie tylko jego samego, ale również cały ród bogów zasiadających w Walhalli. Jednak nawet ta przerażająca perspektywa nie zniechęca go do zdobycia kruszcu, z którego Mime wykuł czarodziejski pierścień zapewniający nieograniczoną władzę nad światem! Ponieważ sam nie może odebrać Fafnerowi złota, decyduje się na zdobycie go okrężną drogą. Ma je dla niego zdobyć ktoś inny.
To dlatego zszedł do podziemnego królestwa bogini ziemi Erdy, zniewolił ją do miłości i miał z nią dziewięć córek - Walkirii półbogiń, które bronią siedziby bogów, zagrzewają do męstwa rycerzy idących do boju i zabierają dusze poległych do Walhalli. Jednak libretto nie daje jasnej odpowiedzi, że wszystkie Walkirie są córkami Wotana i Erdy, ta najpewniej jest matką Brunhildy.
Walkirie mają też pomóc Wotanowi w odzyskaniu złota – „Z waszą pomocą chciałem odwrócić to przed czym Erda ostrzegała mnie: żałosny kres bogów wieczystych”. – opowiada Brunhildzie. Królestwem Gerhilde, Ortlinde, Helmwige, Brunhildy (soprany), Waltrauty, Schwertleite, Siegruny (mezzosoprany) oraz Grimgerdy, Rossweisse (alty). są pola walki, na których giną waleczni bohaterowie. To one z bojowym okrzykiem (Hojotoho), na grzbietach rączych rumaków, przemierzają pola bitew w poszukiwaniu najdzielniejszych poległych, by zabrać ich dusze do Walhalli „ … ich macie wy dziś do boju zachęcać zapał w nich wzniecać, rozpalać krew bym wojowników mężnych w Walhalli zgromadzić mógł! – nakazuje Wotan swoim Walkiriom.
Najbardziej ukochaną z nich wszystkich jest Brunhilda, powiernica jego trosk i duchowych rozterek. Tylko ona zdobyła się na sprzeciw wobec decyzji boskiego ojca, za co zresztą przyszło jej zapłacić wysoką cenę. Pozbawiona boskości otoczona morzem płomieni zostanie przez oburzonego jej postępowaniem Wotana uśpiona. Zbudzić ją będzie mógł tylko bohater, który bez wahania przekroczy ścianę ognia.
Tym bohaterem okaże się Zygfryd, syn Zygmunda i Zyglindy. Scena pożegnania i uśpienia Brunhildy przez Wotana – monolog Leb’wohl, du kenes, herrliches Kind jest bez wątpienia jedną z najpiękniejszych w całej tetralogii.
Siedzibą bojowych Walkirii – zwanych też „córami wojny”, są niedostępne góry. To tutaj przyprowadza Brunhilda brzemienną Zyglindę. Jednak siostry odmawiają otoczenia zbiegów opieką, nie ośmielą się postąpić wbrew woli Wotana. Cały zastęp Walkirii pojawia się tylko w III akcie drugiej części tetralogii. Jedynie Waltrauta pojawia się ponownie w I akcie Zmierzchu bogów błagając siostrę by zwróciła pierścień Córom Renu. Tylko to może uchronić świat bogów od zagłady. Brunhilda, dla której pierścień jest rękojmią miłości Zygfryda, odmawia spełnienia tej prośby i odsyła zrozpaczoną siostrę z niczym. Całą scenę spotkania sióstr ujął Wagner w formę wspaniałego duetu – Altgewohntes Geräusch raunt meinem Ohr die Ferne.
Adam Czopek