Przegląd nowości

Jubileusz Towarzystwa Muzycznego Karola Szymanowskiego

• 

Szczegóły

Opublikowano: sobota, 14, październik 2017 18:33

W roku 2017 zbiegły się trzy rocznice związane z nazwiskiem największego po Fryderyku Chopinie kompozytora polskiego: 135. rocznica urodzin i 80. rocznica śmierci Karola Szymanowskiego oraz 40. rocznica powstania ogólnopolskiego towarzystwa muzycznego jego imienia w Zakopanem.

Zostało to odpowiednio wyartykułowane w działaniach osób i instytucji szczególnie oddanych kompozytorowi. Zainaugurowały je tradycyjne marcowe „20. Wieczory z Muzyką Karola Szymanowskiego i …(tu z zasady występuje nazwisko innego współczesnego naszemu kompozytorowi twórcy, tym razem jednak Wieczory ograniczały się do dzieł Jubilata)”, odbywające się od 1998 roku w pięknej Sali koncertowej Akademii Muzycznej w Katowicach, W dniach 22 lipca - 4 sierpnia swój doroczny festiwal miało Zakopane.

W ramach „40. Dni Muzyki Karola Szymanowskiego” w kilku punktach miasta – w tym w Willi „Atma”, Galeriach Orskiego i Hasiora, Teatrze S. Witkiewicza oraz Kościele p.w. Św. Krzyża odbyło się m. in. 11 koncertów. Między 5. lipca, a 25. sierpnia również w Zakopanem miało miejsce kilka projekcji filmów „z Szymanowskim w tle” i wreszcie w dniach 2-4 października w Hotelu „Stamary” w Zakopanem przeprowadzono Międzynarodową Konferencję Naukową „Karol Szymanowski w kulturze XX i XXI wieku”. Poprzedziło ją 1. października spotkanie wspomnieniowe „40 lat działalności MKSz” a wieczorem uroczysty koncert symfoniczny Orkiestry Filharmonii Krakowskiej pod dyrekcją Gabriela Chmury z udziałem Iwony Hossy (sopran) w Kościele p.w. Św. Krzyża. Przed koncertem szczególnie zasłużonych dla Towarzystwa Muzycznego im. Karola Szymanowskiego członków udekorowano ministerialnymi odznaczeniami. 5. października, tuż po Konferencji, znaczna część uczestników Konferencji przeniosła się do Katowic, gdzie w Sali koncertowej NOSPR mogli oni wysłuchać obok dzieł Sibeliusa i Ravela obydwóch koncertów skrzypcowych Karola Szymanowskiego.

Konferencja, punkt centralny uroczystości, okazała się nad wyraz interesująca. Obok muzykologów, muzyków i literaturoznawców polskich wśród referentów znaleźli się przedstawiciele Australii, Danii, Kanady, Ukrainy, Stanów Zjednoczonych Ameryki i Wielkiej Brytanii. Szeroko zakrojona tematyka wystąpień obejmowała zarówno rozważania na temat stylu i znaczenia twórczości Karola Szymanowskiego na tle prądów w muzyce końca XIX i pierwszej połowy XX wieku, jak i związków kompozytora z estetyką, muzyką, jak i literaturą, również życiem i poglądami twórców tego okresu, a także refleksje na temat recepcji jego muzyki w XX wieku i w czasach obecnych. Przez przedstawiane wywody przewijały się nazwiska Bairda, Bartoka, H.M. Góreckiego, Lutosławskiego, Palestra, Panufnika, Ravela, Strawińskiego, Tansmana, Wagnera, H. Caselli, A. i J. Iwaszkiewiczów, Gałczyńskiego. Lechonia i wielu innych twórców oraz przyjaciół Szymanowskiego. Wskazanie w referatach i dyskusji na wieloaspektowe związki Szymanowskiego z różnymi przejawami kultury i życia  społecznego w Polsce, Europie i na świecie dało uczestnikom możliwość dogłębnego poznania kompozytora w kontekście z różnymi warunkami życia, ich formalnymi i towarzyskimi zależnościami, z aktualnymi prądami umysłowymi, a także sytuacjami losowymi, które odegrały istotną rolę w jego życiu. Organizatorzy Konferencji zapewniają opublikowanie treści obrad w formie książkowej w ciągu roku.

Każdy dzień Konferencji zamykał koncert – pierwszy w Teatrze im. S. I. Witkiewicza z arcyciekawym programem, w którym znalazły się „Harnasie” w transkrypcji na dwa fortepiany Karola Szymanowskiego w wykonaniu Joanny Domańskiej i Andrzeja Tatarskiego oraz Muzyką góralską Krzysztofa Trebuni-/Tutki i jego Zespołu opartą na tradycyjnych nutach góralskich oraz współczesnej wizji muzyki Podhala. Następny dzień zamknął koncert kameralny w Willi „Atma”. Wystąpili w nim młodzi artyści z Krakowa – pianiści związani z tamtejszą Akademią Muzyczną oraz Monika Szpyrka (elektronika), Karolina Dąbek, Agata Stajewska i Dominika Micał (złote myśli Karola Szymanowskiego). Tej ostatniej przypadło w udziale również słowo o muzyce i prowadzenie. W programie znalazły się Wariacje b-moll op. 3, III Sonata fortepianowa op. 36, Mazurki op. 50 zeszyt 1. oraz utwory przetwarzane Szymanowskiego: STILL Wieczysława Kryłowa, Mazurek Pawła Sieka, Mazurek w raku-inwersji – wszystkie na fortepian i elektronikę oraz Mazurek op. 50 Nr 1 Pawła Malinowskiego i Mazurek analityczny Michała Lazara – oba na fortepian. W ostatni dzień, po zamknięciu Konferencji, uczestnikom obrad zgotowano miłą niespodziankę.

Popołudniowy koncert Kwartetu Śląskiego na Kasprowym Wierchu w budynku górnej stacji kolei linowej. Los uśmiechnął się do nich, Tatry ukazały się bowiem w całej krasie, opromienione blaskiem zachodzącego słońca. Na program koncertu złożyły się IV Kwartet smyczkowy Grażyny Bacewicz, II Kwartet smyczkowy op. 56 Karola Szymanowskiego oraz „Już się zmierzcha”, I Kwartet smyczkowy Henryka Mikołaja Góreckiego. Koncert był zgodnie z zamysłem organizatorów symbolicznym spełnieniem niezrealizowanego marzenia kompozytora o „byciu w sercu Tatr”!

Jeśli dodać, że również w czasie Konferencji zabrzmiały fragmenty wokalno-instrumentalne z opery „Król Roger” Karola Szymanowskiego, to można stwierdzić, że wszystkie wydarzenia muzyczne związane z Międzynarodową Konferencją Naukową „Karol Szymanowski w kulturze XX i XXI” wieku miały znakomitą treść i oprawę, godną tak ważnego wydarzenia.

                                                                                     Karol Rafał Bula